کوددهی درست، یکی از مهمترین عوامل برای داشتن سبزیهای سالم، معطر و پربار است. اما آیا همه سبزیها به یک اندازه به کود نیاز دارند؟ قطعاً نه! نیاز کودی هر گیاه به نوع سبزی، سرعت رشد، شرایط خاک و حتی نوع کاشت (گلدانی، باغچهای یا هیدروپونیک) بستگی دارد. در این مطلب به شما کمک میکنیم دقیقاً بدانید چه زمانی، چطور و چقدر به سبزیها کود بدهید تا بهترین نتیجه را بگیرید و سبزیهایی سالم، خوشرنگ و خوشطعم در گلدان و باغچه داشته باشید.
✔ آیا سبزیها به کود نیاز دارند؟
پاسخ کوتاه: بله، تمام سبزیها به کود نیاز دارند. اما مقدار این نیاز متفاوت است. برای اینکه سادهتر بتوانید سبزیهای خود را مدیریت کنید، آنها را به دو گروه تقسیم میکنیم:
۱. سبزیهای کمنیاز (کند رشد و مدیترانهای)
این سبزیها که معمولاً چندساله هستند و برگهای کوچک یا سوزنی و ساقههای فیبری و چوبی دارند، در طبیعت در خاکهای فقیر رشد میکنند و کوددهی زیاد حتی باعث کاهش طعم و عطرشان میشود. مثل رزماری، آویشن، نعناع، ترخون، مریمگلی، پونه، مرزه، اسطوخودوس، مرزنجوش و برگ بو
۲. سبزیهای پرنیاز (سریعالرشد با برگهای بزرگتر و نازکتر)
این گروه برای تولید برگهای زیاد و رشد سریع، به کود بیشتری، خصوصاً نیتروژن، نیاز دارند. مثل ریحان، گشنیز، جعفری، شوید، پیازچه، گل گاوزبان و جعفری فرنگی.
به طور کلی گروه دوم به کود بیشتری نیاز دارند و اگر کمبود داشته باشند سریعاً با زردی برگها آن را نشان میدهند.
این جدول به شما کمک میکند دقیقاً بدانید کدام سبزی چقدر کود لازم دارد:
نوع سبزی | میزان نیاز به کود | توضیحات |
ریحان، گشنیز، جعفری، شوید | پرنیاز | نیاز بالا به نیتروژن برای رشد برگ |
کاهو، اسفناج، تره | متوسط | تغذیه منظم برای رشد بهتر |
رزماری، آویشن، مریمگلی | کمنیاز | کود زیاد باعث کاهش عطر و روغنهای ضروری |
✔ سبزیها به چه مواد مغذی نیاز دارند؟
برای شروع، بهترین کار استفاده از خاک غنی و سرشار از مواد آلی است. در کنار آن میتوانید از یک کود کامل که سه عنصر اصلی مورد نیاز گیاه را تأمین میکند، استفاده کنید. این سه عنصر مهم عبارتند از:
- نیتروژن (N): رشد برگها و سبزینه.
- فسفر (P): تولید ریشه قوی و گلدهی.
- پتاسیم (K): سلامت ساقهها و مقاومت در برابر تنشها.
گیاهان به عناصر دیگری هم نیاز دارند. به ویژه عناصری که به عنوان ریزمفذی شناخته میشوند و نقش بسیار مهمی در متابولیسمهای گیاه به ویژه فتوسنتر دارند و کمبود آنها باعث مشکلات بسیاری در سلامت گیاه میشود. در بین عناصر ریز مغذنی آهن (Fe) در کشاورزی خانگی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
✔ هر چند وقت یکبار باید به سبزیها کود بدهیم؟
دفعات کوددهی بستگی به نوع سبزی و حاصلخیزی خاک دارد. اما به طور کلی میتوانید در باغچه یک بار ابتدای بهار از کود کامل استفاده کنید و بعد از آن هر ۳ تا ۴ هفته کوددهی سبک انجام دهید. به این نکته هم توجه داشته باشید که حتماً پس از هر کوددهی آبیاری انجام شود.
اما در گلدان نیاز به کوددهی بیشتر از باغچه است، چراکه مقدار خاک در دسترس گیاه کمتر است، ریشهها فضای زیادی برای رشد و گشتن به دنبال مواد غذایی ندارند و آبیاریها باعث شسته شدن مواد غذایی از خاک میشود. میتوانید از کودهای کامل مایع هر ۱۰ تا ۱۵ روز برای بسیاری از گیاهان گلدانی استفاده کنید. نکته بسیار مهم این است که توجه داشته باشید که برای گلدانها همیشه نصف مقدار نوشتهشده روی بسته کود را استفاده کنید. (البته کودهایی که به صورت ویژه برای گیاهان آپارتمانی و گلدانی تهیه شدهاند را دقیقاً بر اساس دستورالعمل نوشته شده روی بستهبندی استفاده کنید.)
همیشه ظاهر برگها و رشد گیاه را بررسی کنید تا متوجه علائم احتمالی کمبود عناصر غذایی باشید. به عنوان مثال اگر رشد کند شد یا برگها زرد شدند، احتمالاً کمبود نیتروژن دارید. بعد از اینکه علتهای دیگری که ممکن است با باعث بروز این مشکل شده باشد را بررسی کردید، میتوانید از یک کود نیتروژنه سبک استفاده کنید.
علائم کمبود برخی از عناصر غذایی در سبزیها
- کمبود نیتروژن: زردی برگهای پایین، رشد کم، ✔راهحل: کود نیتروژنی
- کمبود آهن: زرد شدن برگهای جوان، با رگبرگهای سبز، ✔راهحل: کود آهن کلاته
- کمبود منیزیم: زردی بین رگبرگها (بهخصوص در ریحان)، ✔راهحل: کود کلسیم–منیزیم
- کمبود پتاسیم: خشک شدن حاشیه برگ، ✔راهحل: کود پتاس بالا
قبلاً هم گفتیم که کوددهی به گیاه باید با در نظر گرفتن شرایط مختلف انجام شود. اما میتوانید از برنامه زیر به عنوان یک برنامه کلی برای کوددهی به سبزیها استفاده کنید.
- قبل از کاشت: افزودن ورمیکمپوست/ کود حیوانی کاملاً پوسیده به خاک
- ماه اول: استفاده از کود کامل 20-20-20
- ماه دوم: هر ۱۵ روز یکبار کود مایع ارگانیک و آبیاری کافی برای جلوگیری از تجمع نمک
- ماه سوم به بعد: ادامه کوددهی ملایم با کود نیتروژنه رقیق
*** این برنامه برای ریحان، گشنیز، جعفری و شوید فوقالعاده نتیجه میدهد.
✔ تأثیر اسیدیته (PH) خاک بر جذب کود
یکی از مهمترین اما نادیدهگرفتهشدهترین موارد در کوددهی، اسیدیته خاک است. PH مناسب خاک برای اکثر سبزیها 6 تا 7 است. PH بالا (قلیایی) باعث کاهش جذب عناصری مثل آهن و منیزیم و PH پایین (اسیدی) باعث بروز کمبود در عناصری مثل کلسیم و فسفر میشود. پس اگر برای سبزیهایتان کود استفاده میکنید اما تغییری نمیکنند، احتمالاً مشکل pH است.
✔ نکات مهم قبل از کوددهی (چکلیست 6 موردی)
قبل از کود دادن حتماً این موارد را رعایت کنید:
- خاک باید کمی مرطوب باشد نه کاملاً خشک.
- کوددهی عصر یا صبح زود انجام شود.
- برگها نباید خیس باشند.
- دوز کود کاملاً مطابق دستور باشد.
- گیاه در تنش گرمایی یا تشنگی نباشد.
- اگر قصد محلولپاشی (اسپری) کود روی برگهای گیاه را دارید، حتماً توجه کنید که کود قابلیت محلولپاشی را داشته باشد.
✔ اشتباهات رایج در کوددهی سبزیها
مهمترین و پرتکرارترین اشتباهاتی که در کوددهی به گیاهان مختلف با آن روبهرو شدیم این موارد هستند:
- استفاده بیشازحد از کودهای شیمیایی
- کوددهی روی خاک خشک
- افراط در کود نیتروژنه
- نادیدهگرفتن pH خاک
- استفاده بیرویه از کودهای سنگین در گلدان (این کار باعث تجمع نمک و سوختگی ریشه میشود).
- مخلوطکردن چند نوع کود بدون دستور
✔ بهترین کودها برای سبزیها
بهترین کود برای هر گیاه با توجه به نوع گیاه، سن و شرایط رشدی گیاه، محل رشد و عوامل مختلف دیگر باید تعیین شود. اما از کودهایی مثل ورمیکمپوست، کود متعادل 20-20-20، کود مایع ارگانیک مخصوص سبزیجات، اسید هیومیک و اسید آمینه در تمام مراحل رشدی گیاه و در شرایط مختلف میتوانید استفاده کنید و نگران پیش آمدن مشکل در گیاهتان نباشید.
✔ آیا ممکن است به سبزیها بیش از حد کود بدهیم؟
بله! و این یکی از دلایل اصلی کاهش طعم و عطر سبزیجات است، بهویژه در گیاهان مدیترانهای مثل رزماری، آویشن و مریمگلی. به عنوان مثال مصرف زیاد کودهای نیتروژنه باعث کاهش روغنهای ضروری، کاهش عطر و طعم، سوختگی ریشه، رشد ضعیف و حساسیت گیاه به آفات و بیماریها میشود. پس بهتر است همیشه از کودهای متعادل که حاوی اکثر عناصر غذایی مورد نیاز سبزیها هستند استفاده کنید و هیچوقت دوز را زیاد نکنید.
کوددهی درست، کلید داشتن سبزیهای سالم، خوشعطر و پربار است.با شناخت نوع سبزی، شرایط خاک و روش کاشت، میتوانید بهترین برنامه کوددهی را اجرا کنید و از رشد عالی گیاهان خود لذت ببرید.
برای تهیه انواع کودهای با کیفیت [اینجا کلیک کنید].
برای مشاوره تخصصی در مورد کاشت و نگهداری از گیاه، [اینجا کلیک کنید].
| سؤالات متداول 1. آیا همه سبزیها به یک اندازه کود نیاز دارند؟ خیر. سبزیهای سریعالرشد مانند ریحان و گشنیز به کود بیشتری نیاز دارند، اما سبزیهای مدیترانهای مثل آویشن و رزماری با مقدار کمی کود هم خوب رشد میکنند. 2. بهترین زمان کوددهی به سبزیها چه موقع است؟ بهترین زمان، اوایل بهار و شروع فصل رشد است. پس از آن بسته به نوع سبزی، هر ۳ تا ۴ هفته یکبار کوددهی سبک کافی است. 3. چرا برگ سبزیها زرد میشود؟ معمولاً به دلیل کمبود نیتروژن است. اما ممکن است از آبیاری نامنظم، نور ناکافی یا آفات نیز باشد. ابتدا علت را بررسی کنید سپس کود نیتروژنی بدهید. 4. برای سبزیهای گلدانی چه کودی مناسب است؟ بهترین گزینه کود کاملی است که تمام عناصر مورد نیاز گیاه را داشته باشد. 5. آیا ممکن است به سبزیها بیش از حد کود بدهیم؟ بله. کوددهی زیاد باعث سوختگی ریشه، رشد ضعیف و کاهش عطر سبزیهای معطر میشود. همیشه مقدار توصیهشده را رعایت کنید. 6. چه کودهایی برای تقویت سریع سبزیهای برگدار مناسب هستند؟ کودهای دارای نیتروژن بالاتر بهترین انتخاباند، چون باعث رشد سریع و سرسبزی برگها میشوند. البته باید با دوز مناسب مصرف شوند. |
دیدگاه خود را بنویسید