بذر تربچه چری بل

تربچه از گیاهان باستانی است که از خاورمیانه و مدیترانه به جهان گسترش یافت و به‌مرور در فرهنگ‌ها و غذاهای مختلف جایگاه پیدا کرد. این سبزی با رشد سریع، تطبیق‌پذیری بالا و خواص فراوانش، از گذشته تا امروز یکی از محصولات مهم کشاورزی و تغذیه‌ای بوده است. تربچه یکی از قدیمی‌ترین سبزیجات کشت‌شده توسط انسان است که تاریخچه‌ای غنی و چند هزار ساله دارد. این سبزی ریشه‌ای در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. تربچه بومی مناطق مدیترانه‌ای، آسیای غربی و آسیای مرکزی است. نخستین شواهد کشت آن به حدود 2000 تا 3000 سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. از طریق تجارت و مهاجرت، تربچه از خاورمیانه به اروپا، هند و چین گسترش یافت. در چین، تربچه یکی از اولین سبزیجات کشت‌شده بود و در متون باستانی به آن اشاره شده است.  در کتیبه‌های قدیمی مصر، شواهدی از کشت تربچه همراه با پیاز و سیر وجود دارد. تربچه یکی از خوراک‌های اصلی کارگران سازنده اهرام بود، زیرا انرژی و مواد مغذی بالایی داشت. در یونان، تربچه نماد سلامت بود و به‌عنوان دارو استفاده می‌شد. رومی‌ها تربچه را به‌صورت خام یا پخته مصرف می‌کردند و آن را با عسل یا سرکه مزه‌دار می‌کردند. در متون پزشکی هندی (آیورودا)، تربچه به‌عنوان یک سبزی با خواص درمانی برای گوارش و تصفیه خون معرفی شده است. در چین باستان، تربچه برای بهبود هضم و کاهش التهاب استفاده می‌شد. در اروپا، تربچه در قرون وسطی به‌عنوان یک محصول زراعی مهم باقی ماند. در این دوره، از تربچه علاوه بر مصرف غذایی، برای درمان بیماری‌هایی نظیر تب، مشکلات پوستی و ناراحتی‌های معده استفاده می‌شد.  در قرن شانزدهم، تربچه در اروپا به شکل‌های مختلف کشت می‌شد و انواع جدیدی از آن معرفی شدند. استعمارگران اروپایی، تربچه را به آمریکای شمالی بردند، جایی که به‌سرعت محبوب شد و بخشی از رژیم غذایی مردم بومی و مهاجران شد. در ژاپن، تربچه‌هایی مانند "دایکون" با ریشه‌های بزرگ‌تر و ملایم‌تر پرورش داده شدند که با سبک تغذیه این کشور سازگار بود. در قرن نوزدهم و بیستم، محققان با اصلاح نژاد، انواع مختلفی از تربچه را با طعم‌ها، رنگ‌ها و اندازه‌های گوناگون تولید کردند.  تربچه‌های متنوع از نظر زمان رشد (کوتاه‌مدت یا بلندمدت) و تحمل در برابر شرایط مختلف آب‌وهوایی، به‌ویژه برای کشت تجاری در دسترس قرار گرفتند. در برخی فرهنگ‌ها، تربچه نماد شانس و سلامتی است. در چین، تربچه (به‌ویژه دایکون) در جشنواره‌های سال نو به‌عنوان غذای خوش‌یمن استفاده می‌شود. در غذاهای خاورمیانه‌ای، تربچه معمولاً به‌صورت خام و همراه با سبزیجات دیگر مصرف می‌شود. در آشپزی آسیای شرقی، تربچه در ترشی‌ها (مانند کیمچی کره‌ای) نقش مهمی دارد.  

تربچه چری بل (Cherry Belle) با نام علمی Raphanus sativus از خانواده کلمیان (Brassicaceae) است. گیاهی دوساله است یعنی سال اول خوراکی، خوشمزه و براي مصرف است، ولی در سال دوم سخت و چوبی شده و به گل می نشیند. نوع اصلی تربچه چری بل یک ریشه غده‌ای است که به صورت گرد یا بیضی و کوچک رشد می‌کند. تربچه چری بل به شکل گرد و کوچک (به اندازه یک گیلاس) است. رنگ بیرونی آن قرمز روشن و رنگ داخل آن سفید است. بافتی ترد، لطیف و آبدار دارد. برگ‌ها با دمبرگ نسبتاً بلند به صورت ساده و تک تک و متناوب روی ساقه ظاهر می‌شوند. پهنک برگ نسبتاً بزرگ با بریدگی‌ها و دندانه‌های کوچک و بزرگ در حاشیه برگ است. سطح رویی و پشت برگ‌ها زبر و دارای کرک‌های خار مانند است. برگ‌ها خوراکی هستند و معمولاً به‌عنوان سبزی مصرف می‌شوند. ساقه مستقیم و کرک‌دار است و تا 1 متر هم رشد می‌کند. گل‌های کوچک و سفید یا بنفش‌رنگ تولید می‌کند. گل‌آذین به‌صورت خوشه‌ای است و معمولاً در صورتی ظاهر می‌شود که تربچه بیش از حد در خاک باقی بماند (گل‌دهی نشان‌دهنده پیری گیاه است). میوه به شکل نیام (سیلیکوآ) است و حاوی دانه‌هایی کوچک و آجری رنگ است.

انتخاب بذر

تربچه از طریق بذر تکثیر می‌شود و اگر تصمیم به کاشت و پرورش این گیاه زیبا و ارزشمند را دارید در انتخاب بذر مناسب دقت کنید و از بذرهای معتبر و با کیفیت استفاده کنید. شاید بتوان انتخاب بذر را مهمترین مرحله از کاشت و پرورش گیاهان دانست. بذر تربچه چری‌بل معمولاً آجری رنگ تا قرمز تیره است و نباید لکه‌های غیرطبیعی داشته باشد.  

زمان کاشت

تربچه را در تمام فصول سال به غير از يخبندان و اواسط تابستان مي توان كاشت. در واقع تربچه محصول فصل خنک است و در بهار و پاییز بهترین عملکرد را دارد. اگر تربچه را در فصول خيلي گرم بکارید ريشه ها پوك شده و خيلي زود به گل مي رود.

خاک

خاک‌های سبک، شنی یا لومی با زهکشی خوب بهترین انتخاب برای کاشت تربچه هستند. تربچه PH خنثی تا کمی اسیدی را می‌پسندد. زیر و رو کردن خاک برای اینکه نرم و یکدست شود برای داشتن تربچه‌هایی خوب و با کیفیت ضروری است. همزمان با زیر و رو کردن خاک می‌توانید کود دامی پوسیده یا کمپوست هم به خاک اضافه کنید. 

تراکم و عمق کاشت

بهتر است کاشت تربچه به صورت خطي باشد. فاصله خطوط 15 تا 20 و فاصله بوته ها را 5 سانتی‌متر در نظر بگیرید. برای هر متر مربع 2 گرم بذر تربچه کافیست. بذر را در عمق 1 تا 2 سانتی‌متر بکارید و بعد از سبز شدن حتماً بوته‌های اضافی را تنک کنید.

آبیاری

تربچه به خشکی حساس است و نیاز به آبیاری مداوم دارد، اما مراقب باشید غرقابی نشود. خشکی باعث تلخی ریشه‌ها و کاهش کیفیت آن‌ها می‌شود.  

نور

تربچه به ۶ تا ۸ ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارد. البته در سایه جزئی نیز رشد می‌کند، اما ممکن است ریشه‌ها کوچکتر شوند.  

دما

دمای مناسب برای رشد تربچه۱۰ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است. در هوای گرم‌تر، طعم تربچه تندتر می‌شود و ریشه‌ها ممکن است کوچک بمانند. تربچه چری بل نسبت به سرما مقاوم است و می‌تواند در دمای پایین‌تر از ۵ درجه سانتی‌گراد نیز رشد کند. بذر تربچه بعد از 5 الی 10 روز جوانه می‌زند.

کود دهی

با توجه به دوره کوتاه کاشت تا برداشت تربچه، اگر قبل از کاشت خاک با استفاده از کودهای حیوانی پوسیده یا کمپوست تقویت شده باشد، نیازی به استفاده از کود در طول دوره رشدی گیاه نیست.

آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز

شپشک‌های گیاهی و کرم‌های ریشه به این گیاه حمله می‌کنند. استفاده از تناوب کشت و کنترل بیولوژیکی می‌تواند مؤثر باشد. پوسیدگی ریشه یا کپک سفید به دلیل رطوبت زیاد ممکن است ایجاد شود. زهکشی مناسب خاک و آبیاری متعادل از این مشکلات جلوگیری می‌کند.  

برداشت

تربچه بعد از شاهی سریع‌ترین برداشت را دارد و بعد از ۲۰ تا ۳۰ روز قابل برداشت است.  زمانی که ریشه‌ها به اندازه مناسب (تقریباً 2.5 سانتی‌متر قطر) برسند، آماده برداشت هستند. تأخیر در برداشت باعث سفت شدن ریشه‌ها می‌شود.  

چند نکته در مورد کاشت تربچه چری بل

• گل‌دهی معمولاً در تربچه‌هایی رخ می‌دهد که بیش از حد در خاک باقی مانده باشند.  بذردهی در شرایط آب‌وهوای گرم‌تر یا طولانی‌تر ممکن است.
• گیاه کم‌فضایی است و برای کشت در باغچه‌های کوچک یا گلدان‌ها ایده‌آل است.  
• یک محصول زودرس است و برای کشت‌های متوالی در فصول مختلف مناسب است.