مرزه یکی از محبوبترین سبزیهای معطر است که هم در آشپزی ایرانی و مدیترانهای و هم در طب سنتی کاربرد فراوانی دارد. این گیاه به دلیل طعم تند، عطر قوی و رشد آسان، گزینهای عالی برای کاشت در باغچه، زمین زراعی و حتی گلدان است. خبر خوب اینکه کاشت مرزه ساده است و حتی اگر مبتدی باشید، بهراحتی میتوانید آن را پرورش دهید.
✔ انتخاب بذر مرزه
مرزه از طریق بذر تکثیر میشود. برای داشتن بوتههایی سالم و معطر، حتماً از بذر تازه، معتبر و با قوه نامیه بالا استفاده کنید. بذر مرزه ریز، سیاه یا قهوهای تیره است و به دلیل اندازه کوچک، باید کمعمق کاشته شود.
✔ زمان مناسب کاشت مرزه
مرزه گیاهی یکساله و گرمادوست است.
- مناطق معتدل: اوایل بهار (فروردین تا اردیبهشت)
- مناطق گرمسیر: اواخر زمستان
- کشت دوم: اواخر تابستان پس از کاهش گرمای شدید
مرزه به سرمای زمستان حساس است و دمای زیر صفر باعث خشک شدن گیاه میشود.
✔ خاک مناسب مرزه
مرزه نسبت به خاک سختگیر نیست، اما برای رشد بهتر:
- خاک سبک، لومی یا شنی
- زهکشی مناسب
- غنی از مواد آلی
- pH مناسب: ۶ تا ۷
قبل از کاشت، خاک را خوب شخم بزنید و کمپوست، خاکبرگ یا کود دامی کاملاً پوسیده به خاک اضافه کنید.
✔ مقدار بذر، تراکم و عمق کاشت
- مقدار بذر: ۱ تا ۲ گرم در هر متر مربع
- عمق کاشت: ۰٫۵ تا ۱ سانتیمتر
- فاصله ردیفها (کاشت خطی): ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر
- فاصله بوتهها بعد از سبز شدن: ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر
در کشت دستپاش، بذرها را یکنواخت پخش کرده و با لایه نازکی از خاک نرم یا کمپوست بپوشانید.
✔ آبیاری مرزه
- بلافاصله بعد از کاشت، خاک را مرطوب کنید.
- تا زمان جوانهزنی (۷ تا ۱۴ روز)، رطوبت ملایم حفظ شود.
- بعد از استقرار گیاه، آبیاری ملایم و منظم
- کاشت بهاره: هر ۴ تا ۵ روز
- کاشت پاییزه: هر ۶ تا ۷ روز
بهترین زمان آبیاری وقتی است که سطح خاک کمی خشک شده باشد. آبیاری زیاد باعث پوسیدگی ریشه و طوقه میشود.
✔ نور و دما
- نور: حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید
- در مناطق خیلی گرم: کمی سایه در ساعات اوج گرما
- دمای جوانهزنی: 18 تا ۲۲درجه سانتیگراد
- دمای مناسب رشد: ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد
✔ وجین و سلهشکنی
- در ارتفاع ۴ تا ۵ سانتیمتری بوتهها، وجین اول انجام شود.
- همزمان سلهشکنی برای تهویه خاک انجام شود.
- در صورت رشد علف هرز، یک ماه بعد تکرار شود.
✔ کوددهی
اگر قبل از کاشت از کود دامی پوسیده یا کمپوست استفاده کرده باشید، نیازی به کوددهی نیست. در صورت ضعف رشد یا زردی برگها، میتوان در اواخر بهار یا تابستان از کود کامل NPK به مقدار کم استفاده کرد.
کوددهی سبزیها؛ چه زمانی و چقدر کود بدهیم؟ راهنمای کامل زمان و مقدار کوددهی
✔ آفات و بیماریها
مرزه معمولاً آفات جدی ندارد.
- شتهها: با محلول صابون حشرهکش یا آب و صابون کنترل میشوند.
- پوسیدگی ریشه: ناشی از آبیاری زیاد
- سس: در کشتهای متراکم و مرطوب دیده میشود.
روشهای کاملاً طبیعی برای دفع آفات گیاهان آپارتمانی بدون استفاده از سموم شیمیایی
✔ برداشت مرزه
- زمان برداشت: ۶ تا ۸ هفته پس از کاشت
- ارتفاع مناسب برداشت: ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر
- بهترین زمان برداشت: عصرها (بیشترین عطر)
مرزه باید قبل از گلدهی برداشت شود.در کاشت بهاره، ساقه را از ارتفاع حدود ۸ سانتیمتر قطع کنید تا رشد مجدد داشته باشد.
برداشت بذر مرزه
- زمان رسیدن بذر: حدود ۵ ماه پس از سبز شدن
- زمان برداشت: اوایل شهریور
- تأخیر باعث ریزش بذر میشود.
✔ خشک کردن و نگهداری
مرزه را در سایه، محیط خشک و دارای تهویه مناسب خشک کنید. پس از خشک شدن، در ظرف دربسته و دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
✔ کاشت مرزه در گلدان
- گلدان با قطر و عمق حداقل ۱۵ سانتیمتر
- خاک سبک + زهکش مناسب
- نور ۶ تا ۸ ساعت
- مناسب برای بالکن و پنجرههای جنوبی
برای تهیه بذر مرزه با کیفیت و شروع کاشت در خانه، [اینجا کلیک کنید].
برای مشاوره تخصصی در مورد کاشت و نگهداری از گیاه، [اینجا کلیک کنید].
| سوالات متداول 1. آیا مرزه یکساله است یا چندساله؟ مرزه گیاهی یکساله است و چرخه رشد آن در مدت یک فصل کامل میشود. به همین دلیل باید هر سال بذر مرزه را دوباره بکارید. این گیاه نسبت به سرمای زمستان حساس است و با شروع سرما از بین میرود. 2. بهترین زمان کاشت مرزه چه موقع است؟ بهترین زمان کاشت مرزه اوایل بهار بعد از رفع سرمای زمستان است. در مناطق گرمسیر میتوان مرزه را اواخر زمستان نیز کاشت. همچنین امکان کاشت مجدد در اواخر تابستان پس از کاهش گرمای شدید وجود دارد. 3. بذر مرزه چند روزه جوانه میزند؟ در شرایط مناسب دما و رطوبت، بذر مرزه معمولاً بین ۷ تا ۱۴ روز جوانه میزند. دمای ایدهآل برای جوانهزنی بذر مرزه حدود ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد است. 4. آیا میتوان مرزه را در گلدان کاشت؟ بله، مرزه برای کاشت در گلدان بسیار مناسب است. فقط کافی است از گلدانی با عمق و قطر حداقل ۱۵ سانتیمتر استفاده کرده، خاکی سبک با زهکش مناسب انتخاب کنید و گلدان را در مکانی با حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید قرار دهید. 5. چرا برگهای مرزه زرد میشوند؟ زرد شدن برگهای مرزه معمولاً به یکی از دلایل زیر اتفاق میافتد:
بهترین زمان برداشت مرزه زمانی است که ارتفاع گیاه به حدود ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر برسد و هنوز وارد مرحله گلدهی نشده باشد. برای داشتن بیشترین عطر و طعم، توصیه میشود مرزه را در ساعات عصر یا ابتدای شب برداشت کنید. 7. آیا مرزه به کوددهی نیاز دارد؟ اگر پیش از کاشت بذر از کمپوست یا کود دامی کاملاً پوسیده استفاده کنید، مرزه معمولاً به کوددهی اضافی نیاز ندارد. تنها در صورت مشاهده رشد ضعیف یا زردی برگها میتوان مقدار کمی کود کامل (NPK) در طول فصل رشد استفاده کرد. |
دیدگاه خود را بنویسید