تره یکی از پرمصرف‌ترین سبزی‌های خوراکی در آشپزی ایرانی و جهانی است. این گیاه از خانواده پیازیان بوده و به دلیل طعم ملایم و شباهت به پیازچه یا سیر، به عنوان چاشنی یا سبزی خوردن استفاده می‌شود. تره دارای انواع مختلفی است که در مناطق مختلف کشت می‌شود. سبزی تره به دلیل رشد آسان و مقاومت به شرایط محیطی، یکی از سبزیجات پرمصرف در کشاورزی و باغبانی خانگی است.
تره از جمله گیاهانی است که قدمت طولانی در تاریخ کشاورزی و آشپزی دارد. این گیاه از خانواده پیازیان (آلیاسه) و هم‌خانواده با پیاز، سیر، و تره‌فرنگی است. تره بومی منطقه مدیترانه شرقی و آسیای مرکزی است. این گیاه احتمالاً برای اولین بار در ایران، افغانستان، و ترکیه به صورت وحشی یافت شده و سپس به سایر مناطق گسترش یافته است. شواهد نشان می‌دهد که این سبزی در دوران باستان در مصر، بین‌النهرین و ایران کشت می‌شده است. شواهد نشان می‌دهد که تره از حدود 4 هزار سال پیش به عنوان یک گیاه خوراکی شناخته شده است. در ایران باستان، تره به عنوان یکی از سبزی‌های اصلی مصرفی شناخته می‌شد و در رژیم غذایی مردم نقش مهمی داشت. در طب سنتی ایران، تره برای درمان مشکلات گوارشی و تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌شد. در اشعار فارسی، تره به عنوان نمادی از سادگی و همزیستی با طبیعت یاد شده است. در طب سنتی ایرانی، تره به دلیل خواص گرم و خشک خود برای درمان سردی معده، کاهش نفخ و تقویت قوای جنسی توصیه می‌شده است. در مصر باستان تره در کنار پیاز و سیر به عنوان یکی از خوراکی‌های اصلی کارگران اهرام مصر مصرف می‌شد. مصریان تره را گیاهی مقدس می‌دانستند و از آن برای تقویت بدن و افزایش انرژی استفاده می‌کردند. در یونان و روم باستان تره به دلیل عطر و طعم ملایم در آشپزی بسیار محبوب بود. پزشکان یونانی، از جمله بقراط، تره را برای درمان بیماری‌های تنفسی و تقویت صدا توصیه می‌کردند. با گسترش تجارت و تبادل فرهنگی بین ایران و سایر مناطق، تره به اروپا، چین، هند، و خاورمیانه انتقال یافت. در قرون وسطی، تره یکی از سبزیجات اصلی در رژیم غذایی اروپایی‌ها بود و به دلیل مقاومت به سرما، در تمام طول سال کشت می‌شد. در گذشته، تره بیشتر به صورت خودرو در طبیعت رشد می‌کرد و به تدریج به عنوان یک گیاه کشاورزی به زمین‌های زراعی منتقل شد. امروزه، کشت تره به صورت صنعتی در بسیاری از کشورهای جهان انجام می‌شود و اصلاحات ژنتیکی روی آن برای بهبود عملکرد و مقاومت به بیماری‌ها انجام گرفته است. تره امروزه در بسیاری از کشورها مصرف می‌شود و از سبزیجات محبوب در اروپا، خاورمیانه، و آسیای شرقی است. به دلیل کالری پایین و محتوای بالای مواد مغذی، تره در رژیم‌های غذایی سالم و گیاه‌خواری جایگاه ویژه‌ای دارد. سبزی تره از زمان‌های باستان تا به امروز جایگاه ویژه‌ای در تغذیه و طب سنتی داشته است. تاریخچه سبزی تره نشان‌دهنده اهمیت آن در زندگی انسان‌ها از هزاران سال پیش تا امروز است. این سبزی با ریشه‌های ایرانی و مدیترانه‌ای، به دلیل طعم خوشایند، خواص درمانی و تطبیق‌پذیری در آشپزی، همواره مورد توجه بوده و همچنان جایگاه خود را در رژیم غذایی مدرن حفظ کرده است.
تره (Allium sp.) یکی از سبزیجات چندساله از خانواده پیازیان (Alliaceae) است. گیاهی چندساله است، اما اغلب به صورت یک‌ساله یا دوساله کشت می‌شود. در سال اول برگها رشد می‌کنند و در سال دوم، ساقه گل‌دهنده و بذر تولید می‌شود. این گیاه نزدیک به گیاهانی مانند پیاز، سیر و پیازچه بوده و به دلیل برگ‌های باریک و طعم ملایم، در آشپزی و طب سنتی کاربرد زیادی دارد. در مرحله جوانه زدن ابتدا ریشه از بذر خارج شده و بعد از آن تعداد ریشه‌ها افزایش می‌یابد. قسمت هوایی به صورت قوس‌دار از خاک خارج می‌شود. پس از تشکیل پیازچه در زمین و تکامل آن در سال دوم، از وسط طبق پیازچه ساقه گل‌دهنده ظاهر می‌شود. ساقه هوایی سبز و تسمه‌ای به طول 30 تا 400 سانتی‌متر است که در انتهای آن گل‌آذین چتری را می‌بینید. تعداد گل‌های هر چتر ممکن است به 50 تا 200 عدد برسد. گل‌ها سفید رنگ یا مایل به آبی هستند. گل‌ها به دلیل تولید شهد، برای حشرات گرده‌افشان جذاب هستند. برگها کشیده، تسمه‌ای، سبز تیره و کمی گوشتی با رگ‌برگ‌های موازی هستند. برگها باریک، بلند، مسطح و به رنگ سبز تیره هستند. برگها بدون دمبرگ و به صورت مستقیم از ساقه رشد می‌کنند. طول برگها معمولاً بین 20 تا 50 سانتی‌متر است. بذرهای تره کوچک، سیاه یا قهوه‌ای تیره و دارای سطح صاف یا کمی چروکیده هستند.
انتخاب بذر
بذرهای تره کوچک، سیاه یا قهوه‌ای تیره و دارای سطح صاف یا کمی چروکیده هستند. قدرت جوانه‌زنی بذرها به شرایط نگهداری و تازگی آن‌ها بستگی دارد. اندازه بذرها باید یکنواخت باشد باشد. گونه‌های مختلفی از تره داریم، از جمله تره ایرانی که گونه‌ای کوچک‌تر با طعم تندتر است. تره‌فرنگی که بزرگ‌تر و ملایم‌تر است و بیشتر در اروپا مصرف می‌شود. تره کوهی هم خودرو است و در مناطق کوهستانی ایران یافت می‌شود.
زمان کاشت
بهترین زمان برای کاشت بذر تره در مناطق معتدل اواخر زمستان یا اوایل بهار و در مناطق گرمسیر اواسط پاییز تا اوایل زمستان است.
خاک
خاک لومی یا شنی-لومی غنی از موارد آلی و دارای زهکش مناسب با اسدیته بین 6 تا 6.5 برای کاشت بذر تره مناسب است. خاک را به عمق 20 تا 25 سانتی‌متر شخم زیر و رو کنید و همزمان 3 تا 5 کیلوگرم برای هر متر مربع، کود دامی پوسیده یا کمپوست به خاک اضافه کنید. خاک باید نرم و عاری از سنگ و علف‌های هرز باشد.
تراکم و عمق کاشت
بهترین روش برای کاشت تره کاشت بذر در زمین اصلی یا همان کاشت مستقیم است. اما امکان کاشت نشایی هم وجود دارد. برای کاشت مستقیم بذرها را در عمق 1 تا 2 سانتی‌متر در خاک بکارید. فاصله بین ردیف‌ها را 20 تا 25 سانتی‌متر و فاصله بین بذرها در هر ردیف را 5 تا 10 سانتی‌متر در نظر بگیرید. 2 گرم بذر برای یک متر مربع کافیست. برای کاشت نشایی بعد از اینکه بذرها را در سینی نشا یا گلدان کوچک کاشتید و پس از رسیدن به ارتفاع 10 سانتی‌متر، نشاها را به زمین اصلی منتقل کنید.
آبیاری
بلافاصله پس از کاشت، زمین را آبیاری کنید تا رطوبت کافی برای جوانه‌زنی فراهم شود. آبیاری باید منظم و به میزان متوسط انجام شود، طوری‌که خاک همواره مرطوب باشد (به‌ویژه در ماه‌های گرم سال )، اما از آب‌گرفتگی باید جلوگیری شود. آبیاری بیش‌ازحد می‌تواند منجر به پوسیدگی ریشه و کاهش کیفیت محصول شود. همچنین خشکی خاک می‌تواند منجر به کاهش رشد و کیفیت برگها شود.
نور
تره برای رشد مطلوب به نور کامل خورشید نیاز دارد یعنی 6 تا 8 ساعت در روز. در نیم‌سایه نیز رشد می‌کند، اما عملکرد کمتری خواهد داشت. قسمت سايه آفتاب باغچه براي كشت تره مناسب است.
دما
گیاه تره مقاوم به سرما است و می‌تواند در دماهای پایین زنده بماند. اما برای رشد مطلوب به دمای بین 10 تا 25 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد و دماهای زیر 5 درجه سانتی‌گراد رشد گیاه را کند می‌کند. دمای مطلوب برای جوانه‌زنی بذرهای تره نیز 15تا 20 درجه سانتی‌گراد است. بذرها در شرایط مطلوب (دما و رطوبت کافی) طی 7 تا 10 روز جوانه می‌زنند.
کود دهی
در طول دوره رشد، 2 تا 3 بار از کود نیتروژن‌دار یا کود مایع استفاده کنید. بهترین زمان برای اولین کوددهی 4 هفته پس از کاشت است.
آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز
علف‌های هرز را به‌صورت دستی یا با استفاده از ابزار مناسب حذف کنید. شته‌ها، تریپس‌ها، مگس پیاز آفات رایج و سفیدک سطحی، زنگ و پوسیدگی ریشه بیماری‌های تره هستند. استفاده از بذرهای سالم، حفظ فاصله بین ردیف‌ها برای تهویه بهتر، اجتناب از آبیاری بیش‌ازحد روش‌های پیشگیری و استفاده از صابون‌های حشره‌کش و در صورت شدید بودن خسارت استفاده از حشره‌کش‌ها و قارچ‌کش‌های شیمیایی روش‌های کنترل آفات و بیماری‌هاست.
برداشت
6 تا 8 هفته پس از کاشت، زمانی که گیاه به ارتفاع 20 تا 30 سانتی‌متر رسیده باشد بهترین زمان برای برداشت تره است. اگر قصد برداشت کل گیاه را ندارید، می‌توانید برگها را به‌صورت تدریجی و با برش از پایه برداشت کنید، یا می‌توانید کل گیاه را با ریشه از خاک خارج کنید. اگر شرایط آبیاري و تغذیه تره خوب باشد شما می توانید هر دو هفته یکبار آن را برداشت کنید. هنگام برداشت سعی کنید تا کمی از سطح خاك فاصله بگیرید چون جوانه آن در پایین قرار دارد. تره را پس از سبزشدن بايد زود به زود چيد تا برگها پهن نشود.
چند نکته در مورد کاشت تره
دیدگاه خود را بنویسید